الکتروموتور سه فاز به‌طور گسترده‌ای در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند و به دلیل سادگی نسبی، قابلیت اطمینان اثبات‌شده و ماندگاری طولانی، به مولد کار بسیاری از سیستم‌های مکانیکی و الکترومکانیکی تبدیل‌شده‌اند.

الکتروموتور سه فاز چیست ؟

الکتروموتور سه فاز به موتور های الکتریکی گفته می شود که بر خلاف الکتروموتور تکفاز که تنها از فاز و نول برای کارکرد بهره می گیرد، باید برای ایجاد نیروی مکانیکی به برق سه فاز متصل شود. این نوع الکتروموتور، برای ایجاد نیروی مغناطیسی چرخان مورد نیاز، از اختلاف فاز موجود بین سه فاز تغذیه مجزا کمک می گیرد. الکتروموتور نوعی ماشین است که انرژی الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می کند.

ایده کلی بر این اساس است که وقتی که یک هادی حامل جریان الکتریسیته تحت اثر یک میدان مغناطیسی قرار می گیرد نیرویی بر روی آن هادی حامل جریان از سوی میدان مغناطیسی اعمال می شود .

اغلب موتورهای الکتریکی دوار هستند .اما موتور خطی هم وجود دارند. هر موتور الکتریکی دوار از دو بخش متحرک و محرک تشکیل شده است .که به بخش متحرک روتور و به بخش ثابت که معمولا درون موتور قرار دارد استاتور یا ایستانه نیز می گویند .

در یک الکترو موتور ، روتور به علت گشتاوری که ناشی از نیروی است که توسط میدان مغناطیسی ایجاد ایجاد شده در استاتور است به حول محور خود می چرخد هر الکترو موتور بر اساس ساختارش توسط برق جریان مستقیم DC و یا جریان متناوب AC تغذیه می گردد.

سه فاز بودن به چه معناست؟

برای درک موتورهای سه فاز، ابتدا درک کارکرد سه فاز لازم است. در تولید برق، جریان متناوب (AC) که توسط یک ژنراتور ایجاد می‌شود دارای ویژگی سه فاز است که دامنه و جهت آن باگذشت زمان تغییر می‌کند.

اکثراً توان الکتریکی منتقل‌شده به خانه‌های مسکونی، تک فاز است که به این معنی که یک هادی حامل جریان به‌علاوه یک اتصال خنثی و یک سیم اتصال زمین وجود دارد. در برق سه فاز، که در تنظیمات صنعتی و تجاری برای راه‌اندازی ماشین‌آلات بزرگ‌تر که نیاز به انرژی بیشتری دارند، استفاده می‌شود، سه هادی جریان الکتریکی وجود دارد که هرکدام با اختلاف‌فاز 120o از 2π / 3 رادیان از هم جدا کار می‌کنند.

انواع الکتروموتور سه فاز از ولتاژ و جریان الکتریکی تغذیه می‌شوند که در توان ورودی سه فاز تولید می‌کند و سپس برای تولید انرژی مکانیکی، موتور چرخان (rotator) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

الکتروموتور سه‌فاز چیست؟ الکتروموتور سه‌فاز نوع دیگری از انواع موتورهای الکتریکی است که انرژی الکتریکی را به مکانیکی تبدیل کرده و قدرت بیشتری در مقایسه با موتورهای الکتریکی تک‌فاز دارند. در این مطلب ما در مورد الکتروموتور سه‌فاز توضیحات کاملی ارائه خواهیم داد و ویژگی‌ها، مزایا و معایب این موتورها را بررسی خواهیم کرد.

الکتروموتور سه فاز چیست؟

الکتروموتورهای سه‌فاز همان گونه که از نام آن‌ها پیدا است با برق سه‌فاز کار می‌کنند. دقیقاً برعکس الکتروموتورهای تک‌فاز که برای راه‌اندازی نیاز به برق تک‌فاز (فاز و نول) دارند این الکتروموتورها برای ایجاد میدان مغناطیسی از اختلاف فاز بین سه‌فاز تغذیه می‌کنند.
شاید شما هم بسیاری از الکتروموتورهای سه‌فاز را دیده باشید که از قسمت‌های مختلفی مثل روتور و استاتور تشکیل شده است. در واقع استاتور همان قسمتی است که ثابت است و حرکتی ندارد ولی وظیفه تولید میدان مغناطیسی را بر عهده دارد و روتور قسمتی است که داخل استاتور قرار می‌گیرد و قسمت متحرک است. قسمتی که از کلاف‌های مسی درست شده و در میدان مغناطیسی استاتور شروع به حرکت می‌کند.
الکتروموتورهای سه‌فاز معمولاً به‌صورت تولید می‌شوند:

• الکتروموتورهای سه‌فاز دورانی یا دوار
• الکتروموتورهای سه‌فاز خطی

هرچند بیشتر دستگاه‌های تولیدی دورانی است اما برای برخی مصارف از مدل‌های خطی نیست استفاده می‌شود. همان گونه که اشاره کردیم از الکتروموتورهای سه‌فاز برای کاربردهای صنعتی یا کارهایی که نیاز به قدرت بیشتری دارند استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌مثال اکثر موتورهای بالابرهای ساختمانی از نوع سه‌فاز هستند.

اجزای مختلف الکتروموتورهای سه فاز چیست؟

یک الکتروموتور سه‌فاز از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• آرمیچر
• منبع برق DC
• آهنربا
• محور
• سوئیچ تغییر جهت برق
• زغال هادی

بررسی ویژگی‌ها انواع الکتروموتورهای سه فاز

فرایند کاری الکتروموتورهای سه‌فاز به این صورت است که با ایجاد میدان مغناطیسی توسط استاتور، روتور به گردش در می‌آید. برای این کار، از سیم‌پیچی‌های مسی استفاده می‌شود. در پی واردشدن جریان الکتریکی، روتور در جهت میدان مغناطیسی می‌چرخد و موتور به حرکت در می‌آید.
موتورهای الکتریکی سه‌فاز از سه منبع فاز استفاده می‌کنند که عبارت‌اند از:

• فاز نوع R
• فاز نوع S
• فاز نوع T

به همین دلیل این موتورها قدرت بیشتری در مقایسه با موتورهایی که از تنها از یک فاز استفاده می‌کنند تولید کرده و برای کارهای سنگین‌تر مناسب‌تر است.
الکتروموتورهای سه‌فاز که با نام دینام سه‌فاز هم شناخته می‌شوند قدرت‌هایی بالای 1.5 اسب تا حتی 100 اسب بخار تولید می‌کنند و اکثر آن‌ها از نوع قفس سنجابی هستند.

بررسی مزایا و معایب انواع الکتروموتورهای سه فاز

هر دستگاهی می‌تواند مزایا و معایبی داشته باشد که موتورهای الکتریکی سه‌فاز نیز از این قاعده مستثنی نیستند، برای مشاهده معایب و مزایای این موتورها جدول زیر را مشاهده کنید:

از الکتروموتور سه فاز در کجا استفاده می‌شود؟

برای راه‌اندازی الکتروموتور سه‌فاز حتماً نیاز به برق سه‌فاز وجود دارد، بنابراین اولین پیش‌نیاز وجود جریان الکتریکی سه‌فاز است. علاوه بر این برای کارهایی که نیاز به نیرو و قدرت بیشتری است باید از الکتروموتورهای سه‌فاز بهره برد. از جمله کارهایی که نیاز به این نوع الکتروموتورها دارند عبارت‌اند از:

• استفاده برای انواع بالابرهای ساختمانی
• استفاده برای انواع کاترهای آسفالت بر
• استفاده برای انواع بتونیر
• استفاده برای پمپ آب‌های خانگی و صنعتی

چه عواملی بر سرعت الکتروموتور سه فاز تاثیرگذار است؟

فرکانس تغذیه اصلی‌تری عامل بر سرعت موتور سه‌فاز است. با تغییر فرکانس منبع تغذیه می‌توان سرعت این موتورها را افزایش یا کاهش داد.

الکتروموتور سه فاز قفسه سنجابی چیست؟