گیربکس حلزونی یکی از انواع پر کاربرد گيربکس صنعتي به شمار می رود و از ارزان ترین و در دسترس ترین گیربکس ها شناخته شده است. اين گيربکس بخاطر شباهتی که به حلزون دارد به این نام شناخته شده است و از لحاظ شکل ظاهری در دو شکل حلزونی(نیم دایره) و مکعبی هستند. ساده ترین مکانیزم در اين گيربکس، استفاده ي تنها از دو چرخ دنده براي ساخت این مدل است، يعني دنده ورودی یا ماردون و دنده برنجی خروجی گیربکس.

این گیربکس در بازار با نام گیربکس ۹۰ درجه نیز شناخته می شود، و اين به دليل، زاویه ورودی و خروجی به گیربکس است. این ویژگی ها باعث شده که گیربکس حلزونی در سایز و نسبت تبدیل های مختلف بر روی انواع دستگاه ها و تجهیزات صنعتی به کار گرفته شود.

 

کاربرد گیربکس حلزونی

گیربکس های حلزونی دارای کاربرد گسترده ای در خودروها می باشند. چرخش چرخ دنده های مارپیچ موجب باز چرخش توپ های بلبرینگ ها شده و این موضوع سبب کاهش نیروهای اصطکاکی می شود که کنترل بهتر چرخ ها را به دنبال دارد. این موضوع کنترل بهتر خودرو و کاهش استهلاک آن را به دنبال دارد که دقت فرماندهی را افزایش می دهد.

گیربکس های حلزونی کوچک در واقع برای کاهش سرعت چرخشی و افزایش گشتاور استفاده می شوند. الکتروموتور های کوچک برای سرعت بالا و گشتاور پایین مناسب می باشند. با افزودن تعداد ماردون ها می توان تنوع کاربری گیربکس را نیز افزایش داد. کاربرد های گیربکس حلزونی عبارتند اند :

• صنایع کاشی و سرامیک
• صنایع بسته بندی
• صنایع دارویی
• کمپرسور
• صنایع غذایی
• صنایع پتروشمی
• صنایع دارویی
• کشاورزی و گلخانه
• نوار نقاله
• بالابرها و آسانسور
• گیربکس کانوایر
• گیربکس صنایع نانوایی
• پمپ های سیلندری

 

گیربکس های حلزونی در دستگاه پرس، انتقال مواد، نورد فلزات، تجهیزات معدنی، اره های برقی و تجهیزات هدایت کننده مورد استفاده قرار می گیرند.

 در آسیاب ها و میزهای چرخشی از یک گیربکس بسیار دقیق حلزونی استفاده می شود که می تواند میزان کمی عکس العمل را انتقال دهد.

گیربکس های حلزونی در بسیاری از بالابر ها و آسانسورها استفاده می شود. با توجه به سایز کوچک و بازگشت ناپذیری این مدل از گیربکس ها استفاده از آن ها در بالابرها بسیار به صرفه می باشد.

در صنعت حمل و نقل نیز گیربکس های حلزونی کاربرد فراوانی دارند. در کشتی های بادبانی از این تجهیز برای کنترل جهت حرکت کشتی استفاده می شود. در گذشته برای تغییر بادبان های کشتی از نیرو انسانی استفاده می شد که با توجه به بزرگ بودن بادبان ها تغییر جهت آن ها بسیار سخت می باشد. با استفاده از گیربکس های حلزونی تغییر جهت بادبان ها بسیار ساده است. دیفرانسیل اکثر خودروها به وسیله گیربکس های حلزونی کنترل می شود.

همچنین برای کوک کردن بسیاری از سازهای موسیقی از جمله گیتار از گیربکس های حلزونی استفاده می شود.

 

مزایای استفاده از گیربکس حلزونی

• قیمت مناسب
• وزن سبک
• دسترسی مناسب
• عدم برگشت پذبری
• خود قفل شوندگی
• تعمیر و نگهداری راحت
• قابلیت تحمل گشتاور بالا نسبت به سایز
• راه اندازی نرم بدون شوک
• قابلیت نصب در ۱۲ حالت مختلف
• مناسب برای مکان هایی با محدودیت مکانی
• قابلیت نصب الکتروموتور یا ورودی دستی (هندویل) (گیربکس دستی)

تعمیر و نگهداری گیربکس حلزونی

تنها نکته قابل توجه برای نگه داری گیربکس حلزوني اين است که بعد از ۱۰۰ ساعت کارکرد روغن گیربکس باید مورد بررسی قرار بگیرد و در صورت نیاز روانکاری شود. برای اینکه متوجه شویم گیربکس نیاز به روغن کاری دارد یا نه باید از چشمی گیربکس سطح روغن را بررسی کنیم.

در گیربکس های کوچک تا سایز ۹۰ نیاز به تعویض روغن نیست و با یکبار فول کردن روغن دستگاه مورد استفاده قرار می گیرد، فقط باید به این نکته توجه کرد که روغن گیربکس کم نشود و بصورت خشک کار نکند که باعث آسیب رسیدن جدی به چرخ دنده ها می شود.

و در آخر همان طور که در بالا گفته شد، گیربکس یکی از قطعه‌های مهم در ماشین آلات صنعتی است که بدون آن هیچ کدام از ماشین ها ، چه صنعتی و چه شهری، قادر به حرکت نیستند. معمولا این قطعات نیاز به نگهداری نسبتا زیادی دارند ولی گیربکس حلزونی این طور نیست .