گیربکس حلزونی یکی از انواع پر کاربرد گيربکس صنعتي به شمار می رود و از ارزان ترین و در دسترس ترین گیربکس ها شناخته شده است. اين گيربکس بخاطر شباهتی که به حلزون دارد به این نام شناخته شده است و از لحاظ شکل ظاهری در دو شکل حلزونی(نیم دایره) و مکعبی هستند. ساده ترین مکانیزم در اين گيربکس، استفاده ي تنها از دو چرخ دنده براي ساخت این مدل است، يعني دنده ورودی یا ماردون و دنده برنجی خروجی گیربکس.

این گیربکس در بازار با نام گیربکس ۹۰ درجه نیز شناخته می شود، و اين به دليل، زاویه ورودی و خروجی به گیربکس است. این ویژگی ها باعث شده که گیربکس حلزونی در سایز و نسبت تبدیل های مختلف بر روی انواع دستگاه ها و تجهیزات صنعتی به کار گرفته شود.

 

کاربرد گیربکس حلزونی

گیربکس های حلزونی دارای کاربرد گسترده ای در خودروها می باشند. چرخش چرخ دنده های مارپیچ موجب باز چرخش توپ های بلبرینگ ها شده و این موضوع سبب کاهش نیروهای اصطکاکی می شود که کنترل بهتر چرخ ها را به دنبال دارد. این موضوع کنترل بهتر خودرو و کاهش استهلاک آن را به دنبال دارد که دقت فرماندهی را افزایش می دهد.

گیربکس های حلزونی کوچک در واقع برای کاهش سرعت چرخشی و افزایش گشتاور استفاده می شوند. الکتروموتور های کوچک برای سرعت بالا و گشتاور پایین مناسب می باشند. با افزودن تعداد ماردون ها می توان تنوع کاربری گیربکس را نیز افزایش داد. کاربرد های گیربکس حلزونی عبارتند اند :

• صنایع کاشی و سرامیک
• صنایع بسته بندی
• صنایع دارویی
• کمپرسور
• صنایع غذایی
• صنایع پتروشمی
• صنایع دارویی
• کشاورزی و گلخانه
• نوار نقاله
• بالابرها و آسانسور
• گیربکس کانوایر
• گیربکس صنایع نانوایی
• پمپ های سیلندری

 

گیربکس های حلزونی در دستگاه پرس، انتقال مواد، نورد فلزات، تجهیزات معدنی، اره های برقی و تجهیزات هدایت کننده مورد استفاده قرار می گیرند.

 در آسیاب ها و میزهای چرخشی از یک گیربکس بسیار دقیق حلزونی استفاده می شود که می تواند میزان کمی عکس العمل را انتقال دهد.

گیربکس های حلزونی در بسیاری از بالابر ها و آسانسورها استفاده می شود. با توجه به سایز کوچک و بازگشت ناپذیری این مدل از گیربکس ها استفاده از آن ها در بالابرها بسیار به صرفه می باشد.

در صنعت حمل و نقل نیز گیربکس های حلزونی کاربرد فراوانی دارند. در کشتی های بادبانی از این تجهیز برای کنترل جهت حرکت کشتی استفاده می شود. در گذشته برای تغییر بادبان های کشتی از نیرو انسانی استفاده می شد که با توجه به بزرگ بودن بادبان ها تغییر جهت آن ها بسیار سخت می باشد. با استفاده از گیربکس های حلزونی تغییر جهت بادبان ها بسیار ساده است. دیفرانسیل اکثر خودروها به وسیله گیربکس های حلزونی کنترل می شود.

همچنین برای کوک کردن بسیاری از سازهای موسیقی از جمله گیتار از گیربکس های حلزونی استفاده می شود.

 

مزایای استفاده از گیربکس حلزونی

• قیمت مناسب
• وزن سبک
• دسترسی مناسب
• عدم برگشت پذبری
• خود قفل شوندگی
• تعمیر و نگهداری راحت
• قابلیت تحمل گشتاور بالا نسبت به سایز
• راه اندازی نرم بدون شوک
• قابلیت نصب در ۱۲ حالت مختلف
• مناسب برای مکان هایی با محدودیت مکانی
• قابلیت نصب الکتروموتور یا ورودی دستی (هندویل) (گیربکس دستی)

تعمیر و نگهداری گیربکس حلزونی

تنها نکته قابل توجه برای نگه داری گیربکس حلزوني اين است که بعد از ۱۰۰ ساعت کارکرد روغن گیربکس باید مورد بررسی قرار بگیرد و در صورت نیاز روانکاری شود. برای اینکه متوجه شویم گیربکس نیاز به روغن کاری دارد یا نه باید از چشمی گیربکس سطح روغن را بررسی کنیم.

در گیربکس های کوچک تا سایز ۹۰ نیاز به تعویض روغن نیست و با یکبار فول کردن روغن دستگاه مورد استفاده قرار می گیرد، فقط باید به این نکته توجه کرد که روغن گیربکس کم نشود و بصورت خشک کار نکند که باعث آسیب رسیدن جدی به چرخ دنده ها می شود.

و در آخر همان طور که در بالا گفته شد، گیربکس یکی از قطعه‌های مهم در ماشین آلات صنعتی است که بدون آن هیچ کدام از ماشین ها ، چه صنعتی و چه شهری، قادر به حرکت نیستند. معمولا این قطعات نیاز به نگهداری نسبتا زیادی دارند ولی گیربکس حلزونی این طور نیست .

وجود یک سیستم در جهت منتقل نمودن قدرت موتور به چرخ های یک وسیله، بسیار مهم و حیاتی است. موتور گیربکس یکی از انواع موتورهای الکتریکی است که به عنوان ضروری ترین و اساسی ترین بخش های وسیله نقلیه معرفی شده است.

امروزه از این قطعه در بسیاری از پروژه های مختلف استفاده می شود و همان طور که از نامش پیدا است از ترکیب و تلفیق یک موتور الکتریکی و یک گیربکس ساخته و تولید شده و به عنوان یکی از قطعات پرکاربرد، وظیفه تغییر دادن دور و گشتاور موتور را در جهت رسیدن به دور و قدرت مورد نظر را بر عهده دارد.

می توان گفت میزان ارزش و اهمیت موتور گیربکس به اندازه ای است، که می تواند جایگزین بسیار مناسبی برای موتور باشد. حال در ادامه می خواهیم شما را با یکی از نمونه های پرکاربرد موتور گیربکس یعنی موتورگیربکس حلزونی و قابلیت های آن آشنا سازیم.

 

موتور گیربکس حلزونی چیست ؟

موتور گیربکس حلزونی یکی از مدل های مختلف این موتور است. گیربکس حلزونی یکی از بهترین ترین کاهنده های سرعت و افزایش قدرت است. همچنین آلودگی صوتی کمی ایجاد می کند و از نظر اندازه نیز کوچک است و راندمان کاری بالایی دارد که باعث شده است بسیار مورد استفاده قرار گیرد.

این گیربکس از دو دنده تشکیل شده است، یکی قسمت مارپیچ که از جنس فولاد و دیگری قسمت دنده که از جنس برنز ساخته شده است. اسم دیگر آن 90 درجه است به خاطر اینکه زاویه خروجی آن به صورت ۹۰ درجه می باشد.

این گیربکس پیچشی، از یک ماردون و یک چرخ دنده درگیر تشکیل شده است. همچنین در برابر لرزش و تکان های دستگاه مقاومت بالایی دارد. چون جنس بدنه آن از چدن یا آلومینیوم است، این مدل از یک هاب کروی، شافت و بلبرینگ تشکیل شده است و امکان اتصال مستقیم شفت به الکتروموتور در آن وجود دارد.

 

اجزای سازنده گیربکس حلزونی

دنده های گیربکس حلزونی و جنس آن

تغییر 90 درجه ای زاویه خروجی، توسط دنده ماردون فولادی بوده که با دنده خروجی برنجی در تماس است و این کار را با کاهش دور انجام می‌دهد. این خاصیت باعث شده برای میکسرهای کوچک یکی از بهترین انتخاب های مهندسان باشد

. دنده گیربکس حلزونی از ترکیب آلیاژ فسفر و برنز ساخته شده که موجب ایجاد سختی، استحکام و مقاومت درمقابل سایش می گردد. با این روش عمر دنده فداشونده (دنده برنجی) بیشتر خواهد شد.

جنس ماردون فولادی که در ورودی گیربکس حلزونی قراردارد و از یک سمت به نیروی محرکه که معمولا الکتروموتور است وصل می باشد، از آلیاژ فولاد سخت کاری شده، ساخته شده که جهت کاهش صدا سنگ خورده است.

در قسمت بیرونی آن دو نوع پوسته جهت نگهداری دنده ها داریم که در اکثر موارد از پوسته آلومینیوم استفاده می گردد. از پوسته چدنی برای مواردی استفاده می شود که بیشتر از 500 نیوتن گشتاور را تحمل می کنند. حداکثر گشتاور قابل تحمل در گیربکس حلزونی 4000 نیوتن متر است.

 

انواع گیربکس های حلزونی

انواع گیربکس های حلزونی از سه مدل چرخ دنده استفاده می کنند. اولین مدل چرخ دنده ها، بدون گلوگاه یا شیار می باشند. دومین مدل از چرخ دنده ها، دارای یک گلوگاه یا شیار می باشد و سومین حالت از آن نیز چرخ دنده های دارای دو گلوگاه یا شیار می باشند که می توانند بیشترین مقدار بار و ضریب تبدیل را ارائه دهند.

گیربکس های حلزونی به صورت عمده به دو دسته تقسیم می شوند:

• گیربکس های کتابی یا NMRV
• گیربکس های WPKA

1– گیربکس حلزونی vf : در این نوع گیربکس ها، انتقال حرکت به وسیله یک جفت شافت و چرخ دنده حلزونی صورت می گیرد.

2– گیربکس حلزونی rvf : نمونه ای از گیربکس هایی هستند که دارای یک جعبه تقلیل اولیه و یک جفت چرخ دنده مارپیچ هستند.

3– گیربکس MVF : در این نوع گیربکس ها نحوه اتصال به موتور از طریق هالوشفت یا یک مادگی صورت می گیرد که مستقیما به تجهیز محرک متصل می گردد. ضمنا باید توجه کرد که این وسیله محرکه حتما دارای فلانچ باشد که با فلانچ MVF کوپل مستقیم خواهد شد. 

4– گیربکس FC : در هر دستگاهی که در بخش خروجی احتیاج به نصب گیربکس به شکل مستقیم باشد، گیربکس های FC مورد استفاده قرار می گیرند. این گیربکس ها در دیگ های آشپزی لبنیات، میکسرهای بتن و … بالاترین کاربرد را دارد. جنس ماردون گیربکس های حلزونی FC، معمولا از جنس فولاد و جنس دنده های گیربکس اغلب از جنس برنج می باشد.

 

 

قدرت گیربکس حلزونی چه قدر است؟

دو نوع گیربکس حلزونی داریم یکی دو دنده با راندمان 0.7 و دیگری چهار دنده با راندمان 0.85 که مدل دو دنده آن توسط ایران، چین و ایتالیا ساخته می شود. مدل چهار دنده نیز معمولا توسط آلمان ساخته می شود. در مدل چهار دنده گیربکس، دو دنده اول آن از نوع هلیکال و جنس فولاد آبکاری شده می باشد و جنس دنده حلزون (ماردون) و چرخ حلزون از فسفر برنز است.